AKVARYUMA TUZ ATMAK

A?a?ydaki makalenin faydaly olaca?yny umarym.

Saygylar,

Nitrite kar?y tuz

Bu, canly do?uranlar gibi nitrite nispeten dayanykly türler için temel gerekçe olabilir. Fakat tuzun, özellikle Tanganyika çiklitleri gibi nitrite kar?y son derece hassas balyklar için daha önemli sayylabilecek bir yarary var; o da nitrite rakip olmasy, yani bir anlamda nitriti nötralize etmesi. Bunun nasyl oldu?unu Diana Walstad Ecology of the Planted Aquarium adly kitabynda anlatmi?.

Sudaki tuzun (NaCl) artmasy nitritin toksik (zehirli) etkisini önemli ölçüde azaltyyor çünkü tuzdaki Cl- iyonlary, baly?yn solungaçlary aracyly?yyla aldy?y NO2- iyonlaryyla do?rudan rekabet ediyor. Yani, nitrit iyonlaryyla beraber alynan klorür iyonlary, solungaçlardan emilen nitriti seyreltiyor, dolayysyyla da toksik etkiyi azaltyyor. Tuz konsantrasyonu ne kadar yüksekse nitritin etkisi o kadar azalyyor. Çe?itli balyk türleri üzerinde yapylan ara?tyrmalar, nitritin, her 1 mg/litresi ba?yna 20 mg/litre tuz eklenerek %100'e yakyn etkinlikte nötralize edilebilece?ini göstermi?. 0.5 mg/litre düzeyindeki nitritin ço?u balyk için ölümcül oldu?u dü?ünülürse, 10 mg/litre veya 100 litreye 1 gram gibi az miktar bir tuzun bile, çok tehlikeli düzeylerdeki nitriti nötralize etmeye yetece?i anla?ylyyor. Deniz suyunda yakla?yk 28000 mg/litre tuz oldu?unu göz önüne alacak olursak, nitritin tuzlusu akvaryumlary için bir tehdit olmamasyna ?a?mamak gerekir.

Suyun pH de?eri de nitritin etkisini belirleyen faktörlerden biridir. pH dü?tükçe nitritin toksik etkisi artar, çünkü pH dü?tükçe nitritin (NO2-N) daha yüksek bir orany esas toksik formu olan nitrik asite (HNO2) dönü?ür. Öte yandan, amonyum/amonyak ikilisinde de suyun pH derecesi yükseldikçe çok daha zehirli olan amonya?yn payynyn artty?yny hatyrlayyn; a?a?ysy byyyk yukarysy sakal hesaby. Fakat biyolojik dengesi oturmu? bir akvaryumda amonyak, atylan yemin miktaryna ba?ly olarak sadece geçici çyky?lar gösterir, sonra hemen hemen syfyra kadar iner. Bir seferde çok yem atmaktansa, az ve syk yem atarak geçici amonyak yükseli?lerinin balyklarda yaratty?y az bir stres daha da azaltylabilir. Nitritin ise baly?yn tolerans synyrlaryna dayanyp balyk sa?ly?y üzerinde sürekli bir tehdit yaratmasy, tatlysu akvaryumlarynda daha syk kar?yla?ylan bir durumdur. Nitriti dü?ük tutmak için havalandyrma ve aerobik filtrasyonun çok iyi olmasy gerekir. Amonyum ve nitrit tüketimi için Lemna minor gibi suüstü bitkilerinden de yararlanylabilir.

Kaynaklar : Akvaryum Magazini

1. Ecology of the Planted Aquarium, Diana Walstad
2. Handbuch Aquarienwasser, Hanns-J. Krause