Akvaryumculuk Tarihi

Balığa olan ilgi, resim ve bezeme alanlarında iki önemli gelişme göstermiştir. Balık besiciliği ise canlı, hazır besini elde bulundurmaya, bu tür besin stokunu havuzlardan ve su birikintilerinden sağlamaya yönelik olmuştur. İlk akvaryumu, Mısır’lıların, bezeme amacı kullandıkları, camdan yapılmış tanklarda balık besleme olarak görüyoruz. Ama, süs balıkçılığının Uzak Doğu’dan kaynaklığında pek çok kanıt mevcuttur. Çin’de ilk kez seçkin renkli balıkların yetiştirildiği, Altın balıklarının (Goldfishes) Sung hanedanı zamanında (970-1278) üretildiği anlaşılmıştır. 16. yy. halka açık akvaryumların kurulduğunu, yine aynı yüzyılda da Amerika Birleşik Devletler’inde tropikal akvaryum sergileyen bir “akvaryum derneğinin” kurulduğuna tanık olmaktayız. Günümüzün standartlarına göre, ilk akvaryumu “Heath Robinson” gösteriye, kurumsal olarak sunuyordu.

O zamanın akvaryumları, gaz lambaları ile alttan ısıtılırdı, idamesi kolay değildi, bakımı zordu. 19. yy. da elektriğin keşfi üzerine ısıtma ve ısının sağlıklı kontrolü nispeten kolaylaşmıştı. Giderek büyük ilgi toplayan akvaryumlar, hızla gelişti 1930’ lu yıllarda İngiltere’de Avrupa’da akvaryum dernekleri çoğalmaya başladı; 1940’lardaysa ilk “gösteri” balıkçılığı tertiplenmiş oldu ve süs balıkları yarışması büyük bir ilgi topladı.

Evlerde balık beslemenin yararları

Eviniz ufak olsun, büyük olsun, balık besleyebilirsiniz; hele günümüzün apartman bloklarında bu zevki engelleyecek bir sorun yoktur. Ayrıca balığın gezdirme, dolaştırma sorunu yoktur; ortalığı kirletmez bunlar, sudan dışarı çıkamaz, çıkarsa ölür; gürültüsü yoktur. Tek istediği 60x38x30 cm’lik bir cam kaptır. Akvaryumun bakımı da kolaydır, günde birkaç dakika yeterlidir. Haftalık bakımlarıyla da işinizi güvenceye alırsınız. Bir musluğu değiştiren, bir elektrik fişini tamir eden bu işlerin üstesinden gelir, bilgi fazla istemez. Akvaryum araç gereçlerinin bir tehlikesi yoktur. Bunlar standartlara göre üretildikçe, kontrolden geçtikçe kullanışında güvence sağlamdır.

Akvaryum giderleri

Akvaryum giderlerini iki bölümde düşünebilirsiniz: 1) kuruluş, 2) işletme giderleri. Soğuksu ve tropikal akvaryum giderlerinde ısıtma giderleri fark eder, bir de tesisatta %15 kadar bir artış öngörülür (tropikal akvaryumlarda). Tropikal akvaryum balıkları pahalı olduğundan kuruluş giderlerinde artış yaratır. Uçak taşıma ücretleri, balık yakalama zorlukları, beslenmeleri, ender olmaları (evde genellikle üretilemezler) akvaryum giderlerini arttırır. Akvaryum için mercan kumu, sentetik deniz suyu karışımı (sea-mix), giderleri artırıcı unsur sayılır (adi deniz suyu mikrop ve hastalık bulaştırır). Soğuk deniz akvaryumu ise bir bardak su fiyatı gibi ucuzdur.

Akvaryumun kuruluşu üzerine, işletme giderleri fazla tutmaz, tropikal bile bu böyledir. Isı kontrolüne riayet edilirse masraflar kısılmış olurken, geceleri kapatılan ışıkla da giderler azaltılabilir. Balık için belirli bir ısı derecesi (suyun) sağlanınca, ısı idamesi için fazla gidere gerek kalmaz. Hava pompası ve filtreler sürekli çalışsa bile, birkaç watt elektrik bu işe yeterlidir. Diğer taraftan, canlı yem yakalamak, üretmek, ev artıklarını değerlendirmekle de besi giderleri kısılabilir.

Balık besiciliğinin diğer önemli yararları

Balık beslemede deneyim kazanan biri, yeni yeni beceriler de kazanacaktır. Balığın yaşam olayları, davranışları, onun biyolojisi size yeni yeni ilgi alanlarını, derinliğe ve genişliğe açacaktır. Çocuksanız, birkaç balıkla canlılara olan ilginizi ve yaşam tarzlarına dair bilgi gereksiniminizi artıracaktır; başta matematik olmak üzere diğer bilim dallarına yatkınlığınızı ölçmenize fırsat verecektir. Erginler için çok daha önemli ve zevkli konular gündeme gelecektir.

Akvaryum, çoğunlukla cam ya da yüksek dirençli plastik gibi saydam malzemelerden yapılan, genellikle balık olmak üzere, bazen de omurgasızlar ve ayrıca amfibyumlar, deniz memelileri ve sürüngenler gibi suda yaşayan bitki ve hayvanların tutulduğu ve daha çok bu canlıların sergilenmesi amacıyla kullanılan içi su dolu, küçük bir cam kavanozdan büyük su tanklarına kadar geniş bir yelpazede yeralan kap ve yapılar. Akvaryum sahibi olmak dünya çapında yaklaşık 60 milyon kişi tarafından paylaşılan popüler bir hobidir. Çağdaş akvaryumların öncülerinin ilk çıktığı 1850’li yıllardan beri, özellikle akvaryum balıklarını sağlıklı tutabilmek için daha karmaşık ışıklandırma ve filtreleme sistemleri de geliştirildikçe akvaryum ile ilgilenenlerin sayısı artmıştır. Halka açık akvaryumlar, evdeki akvaryumların büyük ölçekteki kopyalarıdır. Osaka Akvaryum, 5.400 m³’lük su tankı ve 580 türden oluşan su canlısı koleksiyonuna sahiptir ve İngiltere’de yapılması planlanan National institute for research into aquatic habitats (Su yaşam alanlarını araştırmak için ulusal enstitü) 40 hektarlık büyüklüğüyle dünyanın en büyük akvaryumu olacaktır.

İçinde tek bir balık barındıran cam kavanozlardan, dikkatle tasarlanmış destek sistemlerine sahip ve karmaşık ekosistemleri taklit etmeye çalışan büyük boyutlardaki akvaryumlara kadar çeşitli boyutlarda akvaryum bulunur. Akvaryumlar genellikle tatlı su, tuzlu su ve hafif tuzlu su akvaryumları olarak sınıflandırılır ve su sıcaklığı tropikal ya da soğuk ortamlara göre farklılık gösterir. Bu iki özellik ve diğerleri akvaryumda hangi balıkların ve diğer canlıların yaşayabileceğini belirler. Akvaryumda yaşayan canlılar sıklıkla doğadan toplansa da akvaryum ticareti için özel olarak yetiştirilen canlıların sayısı da gün geçtikçe artmaktadır.

Dikkatli bir akvarist, akvaryumunda bulunan canlıların doğal yaşam alanlarının koşullarını taklit eden ekolojik dengeyi sağlayabilmek için önemli derecede çaba sarfeder. Su kalitesini sağlamak için besin maddelerinin giriş ve çıkışlarını, özellikle de akvaryumdaki canlıların ürettiği atıkları kontrol altında tutmak gereklidir. Azot çevrimi besin yoluyla azot girişini, canlılar tarafından toksik azot içeren atıkların üretilmesini ve yararlı bakteri popülasyonları tarafından bunların daha az toksik bileşiklere dönüştürülmesini tanımlar. Uygun bir akvaryum ortamı sağlamak için diğer önemli noktalar arasında uygun tür seçimi, biyolojik yüklemenin yönetimi ile iyi bir fiziksel yapı tasarımı bulunur. Bu koşulların sağlanamaması balık hastalıklarına davetiye çıkarır.

Georgia Akvaryumunda iki erkek balina köpekbalığı ve onları izleyen ziyaretçilerDipteki çakılların içerisinde yaşayan bakterilerle birlikte bitkiler güçlü bir arıtma sistemi oluşturur.Bitkiler,balıkların dışkılarındanmeydana gelen amonyumu ve nitratı alır.Fotosentez sırasında bitkiler besin olarak karbondioksiti kullanır.Ayrıca balıklar için hayati önem taşıyan,sudaki erimiş oksijen miktarını arttırır. Bitkiler,balıklar için barınak oluşturur ve balıkların stresini azaltır.Yavru balıkların saklanabilmesini sağlayan bir ortam oluşturur.İçinde bitkilerin yoğun olarak bulunduğu bir akvaryum egzotik su altı dünyasınıntadını çıkarmanızı sağlayacaktır.

Kaynak: balikta.com