Beta Tarihi .

WiesenthalÇevrim Dışı

Kayıt: 27/10/2009
İl: Adana
Mesaj: 507

WiesenthalÇevrim Dışı

Gönderim Zamanı: 30 Mart 2012 15:01

Daha önceden böyle bir konu açıldımı bilmiyorum ama benim çok ilgilimi çekti ve nefes almadan okudum sizinlede paylaşmak istedim :)

Beta merakı ilk olarak Siyam'da ortaya çıkmıştır. Yazılı kaynaklarda yaklaşık 170 yıllık bir tarihten bahsedilse de, bu merakın çok daha eskilere dayandığı bilinmektedir. (600 yıl önce,Sukothai İmparatorluğu döneminde bile betaların beslendiği ve üretildiği sanılmaktadır.) Ülke insanları,erkek betaların birbirleriyle olan ölümcül mücadelesini bir eğlence ve bahis unsuru olarak kullanmış, zamanla bu eğlence tarzı ülkede oldukça popüler bir hale gelmiştir. Dönemin Siyam kralı dövüşleri yasal bir hale getirmiş ve ödüllü turnuvalar düzenleyerek halkın eğlencesine ortak olmuştur. Bu dönemde yerli halk daha güçlü dövüşçü ırklar elde edebilmek için gözde betaları üretmeye uğraşmıştır. Bu çabalar, vahşi Betta splendens üzerinde ilk geliştirme çalışmaları olarak kabul edilebilir. Orijinal rengi ve biçimi gösterişsiz olan, soluk, sıradan renklere sahip, yüzgeçleri sadece yüzmeyi sağlayacak kadar gelişmiş olan betalar; bu çalışmalar sayesinde gelişmeye ve güzelleşmeye başlamıştır. Seçilmiş bireylerin çaprazlanmaları sonucu, üzerlerinde siyah, yeşil, sarı gibi bazı renkler bulunduran, mavi ve kırmızı tonların daha fazla görüldüğü betalar üretilmiş, yüzgeçler atalarına oranla biraz daha gelişmiştir.

1840'da, Siyam kralı ödül kazanmış betalarından birkaç tanesini, Bengal Tıp Servisi'nde çalışan İngiliz doktor Theodor Cantor'a hediye etmiştir. Cantor, bu balıklar üzerinde dokuz yıl boyunca araştırmalar yapmış, sonunda yayınladığı bilimsel bir makale ile balığı tanıtmış ve "Macropodus pugnax" olarak isimlendirmiştir.
Daha sonra, Charles Tate Regan adlı İngiliz balık bilimcisi (ihtiyolog), Macropodus pugnax adlı bir türün zaten tanımlandığını farketmiştir. Betalar üzerine detaylı incelemeler yapan Regan, akraba olmalarına karşın, betanın Macrodopus cinsine dahil olmadığı, farklı ve yeni bir cins olarak isimlendirilmesi gerektiği kararına varmıştır. Nitekim, 1909 yılında balığa "Betta splendens" adı verilmiştir.

Betta adının, Asya'da yaşamış olan, "Bettah" isimli antik bir savaşçı klandan geldiği sanılır. Böylelikle sahip olduğu isim, iyimser bir yorumla dilimize "mükemmel savaşçı" olarak çevrilebilir. ("splendid" sözcüğü İngilizce'de görkemli, muhteşem, mükemmel gibi anlamlara gelir.)

Avrupa'da ilk betalar 1896'da, Almanya'da beslenmeye başlanmış, Amerika'ya ise 1910'da götürülmüşlerdir. Yıllarca süren incelemeler, araştırmalar ve türün ıslahına yönelik çalışmalar, 1920'lerin sonlarında olumlu sonuçlar vermiştir. Böylece vahşi atalarından daha güzel ve parlak renklere sahip, uzun yüzgeçli ilk betalar ortaya çıkmıştır.

Günümüze uzanan yaklaşık 80 yıllık süreçte, betanın büyüleyici genetiği üzerinde çalışmalar devam etmiş ve özellikle Amerikalı ve Uzakdoğulu üreticilerin çabalarıyla birçok yeni ırk ortaya çıkarılmıştır. Halen bir çok üretici, kendilerine özgü ırklar yaratmak için çaba harcamaktadır.
Bugün beta, dünyanın en sevilen ve tanınan akvaryum balıklarından biri haline gelmiştir. Dünyanın hemen her yerinde, betaseverleri bir araya getiren birçok kulüp, dernek ve birlikler kurulmuştur. Uluslararası Beta Kongresi (International Betta Congress - IBC) gibi bazı kuruluşlar, dünya çapında sürdürdükleri çalışmalarla sınırları ortadan kaldırmıştır. Geleneksel hale gelen yarışmalar, gösteriler ve tanıtım organizasyonları sayesinde türe duyulan ilgi günden güne artmaktadır.

ALINTI .