Beta üretimiyle ilgili bir soru

Sami bey aslında çaprazlamayı kısa vadede düşünmeyin. Yüzbinlerce çaprazlama sonucu başarıya ulaşan çok azıdır. Bunların bazıları hobiciler tarafından yapılıyor olsada asıl çalışmalar üniversiteler ve büyük üreticiler tarafından yapılıyor. Aslında 2 örnek ile açıklamak istiyorum.

1. cisi Crown Tail diye adlandırdığımız bettalar doğada hiç bulunmamaktadır yıllarca süren çaprazlamalar sonucu ortaya çıkmışlardır. Ve şu an bu ırkın kendi genetiği oluşmuştur. Halfmoonlar içinde bu geçerlidir. Halfmoonlar ile ilgili ilk çalışmalar 1977 ve 1983 yılları arasındaki çaprazlamaların sonucu olarak Amerikalı bir hobici Peter Goettter tarafından ortaya atılmış. 1986 yılında fransız hobiciler tarafından Peter dan bir kaç damızlık alınarak deneme yapılmaya başlandı. 1987 yılında ilk defa 180 derecelik kuyruk açısına sahip ilk balığı Fransanın Lyon kendtinde gösterdiler. 1992 yılına kadar kabul görmediler ve Fransız hobicilerin elinde sağlıklı sadece 5 halfmoon betta vardı. Bunu kanıtlamak için Peter'dan halfmoon istediler fakat o zamanın nakliye şartları nedeniyle gelen balıklar ölmüştü. O dönemlerdeki hiç bir otorite halfmoon varyentini kabul etmiyor yada gösterilen örnekleri beğenmiyordu. Tam anlamıyla kabul görmesi 2000 li yıllara dayanıyor bu sırada yüzlerce hobici birbirleriyle iletişime geçerek takas yöntemiyle balık çaprazlayıp büyüttüler bu sırada farklı varyentlerde elde edildi. 2000 li yıllarda özellikle uzak doğulu üreticilerin ilgisini çeken halfmoon bettalar amerikan getirtilerek ciddi üretimlere başlandı. Bir halfmoon varyentinin oluşması neredeyse 30 yıl almış . :))

2. Lepisteslerde saf ırkı oluşturma çabaları sonucu onlarca yeni varyent oluşmuştur. Moscow blue ve full red bunlara güzel birer örnektir.

İstediğiniz bir lepistes varyentini ve renklerini oluşturabilmek binlerce çaprazlama ve yıllar alabilir. İlk 2-3 çaprazlamada başarılı olabilmek neredeyse hayal. Bettalar içinde bu geçerli. Şu an akvaryum hobisinde karşılaştığımız bir çok betta türü zaten çaprazlama ile oluşmuştur. Doğadaki bettalara baktığınızda bu kadar çekici ve güzel renklere sahip değiller.

Türkiyede bu çalışmalar duyduğum kadarıyla orta doğu akvaryumun bu konuda çalışmaları vardı. Ve yine duyduğum kadarıyla Fenerbahçe lepistes diye adlandırılan varyenti ortadoğu akvaryumun çalışmaları sayesinde ortaya çıkmıştı. Alman lepistesler üzerinede çok ciddi çalışmaları var diye biliyorum. Ama bir ırkı korumak ve geliştirmek için bizim yaptığımız en büyük hata aynı ırkı aynı şartlarda besleyerek saf ırk diyoruz :)) 

Durum betta ve Discuslara gelince türkiyede yapılan çalışamlar varmı bilmiyorum.  Ama yurtdışında özellikle avrupada üniversitelerin araştırma ve tez konuları arasında yer alıyor. Üretimleri birazda zor ve masraflı olduğundan ülkemizdeki amatör hobicilerin pek tercih etmediğini düşünüyorum.