Ciklet Balıklarının Çeşitliliği

[B]Ciklet Balıklarının Çeşitliliği[/B]

[B]Yazan:[/B] Yuntong Chu1, Dr. Andrew John Conith2

1 Canterbury School, New Milford, United States of America.
2 Department of Biology, University of Massachusetts Amherst | UMass Amherst

[B]Çevirmenin Ön Sözü[/B]

Cikletleri ilk tanımaya başladığımda onlar hakkında yazılar okuyup videolar izledikçe çeşitlilikleri beni hayrete düşürmüştü. Farklı kıtalarda yaşayan, türlü renkler ve şekillerdeki bu balık familyasının bazı üyelerine akvaryumda bakmaya başladığımdaysa bu sefer de aralarındaki etkileşim (ast-üst ilişkilerini belirleme, eş tutma, yavrularına bakma vs. gibi davranışları) beni adeta büyülemişti. Bu kadar muazzam türleşmenin olası nedenlerini araştırırken yakın zamanlarda yapılan bir çalışma dikkatimi çekti ve sizlerle paylaşmak istedim. 2 grup Malawi cikletin beslenme şekilleriyle (diyetlerinin) kafatası morfolojileri arasındaki korelasyonu okumak oldukça ilgi çekiciydi diyebilirim.

[B]Özet[/B]

[B]Giriş:[/B] Cikletler büyük bir tatlı su balığı grubudur. Derin gövdelidirler ve yuvarlak kuyrukları vardır. Üç veya daha fazla anal yüzgeçleri vardır. Genellikle ~30 cm'den (12 inç) daha uzun olmazlar. Birçok türde, sırt ve anal yüzgeçlerin arka kenarları sivridir ve pelvik yüzgeçler uzundur. Çoğu ciklet subtropikal Amerika, Güney Amerika, Afrika anakarası, Madagaskar ve Güney Asya'da bulunur. Bilim insanları dünya çapında en az 1350 tür olduğunu ve muhtemelen henüz tanımlanmamış yüzlerce yeni tür olduğunu tahmin ediyor. Cikletler çok çeşitli sucul habitatlarda ve su sıcaklıklarının yaklaşık 68℉'den (20℃) fazla olduğu yerlerde yaşarlar. Cikletler çok çeşitli beslenme adaptasyonları sergiler ve çok sayıda besin türü tüketir: fitoplankton, zooplankton, yumuşak dip birikintileri, bentik algler, yüksek bitkiler, böcekler, yumuşakçalar, diğer balıklar ve bunların yumurtaları ve yavruları. Çenelerin ve dişlerin gelişmesi, ciklet türlerinin çok çeşitli habitatlarda yaşamasına ve çeşitli besin türleriyle beslenmesine olanak sağlamıştır. Ciklet çeşitliliği, adaptif yayılım adı verilen bir fenomenin sonucu olabilir. Çevrelerine uyum sağlamak ve yeni besin kaynaklarını hızla avlamak için, cikletlerin vücutları ve başları, belirli habitatlarda belirli diyetlerde büyük başarı elde etmelerini sağlayan son derece çeşitli morfolojiler sergiler.

[B]Amaç:[/B] Bir cikletin çeşitli baş şekli bir dizi faktörle ilişkili olduğundan, olası faktörlerden birini seçtim -diyet. Cikletin beslenme şekline dayanarak, hedefim ciklet başının uzunluğunun, genişliğinin ve derinliğinin diyetle nasıl ilişkili olduğunu bulmaktır.

[B]Yöntemler:[/B] Hedefe ulaşmak için, öncelikle MeshLab kullanarak farklı ciklet türlerinin BT taramalarına on sekiz dönüm noktası yerleştirdim. Daha sonra gruplar arasındaki farklılıkları değerlendirmek ve diyet ile baş şekli arasındaki olası ilişkileri incelemek ve dönüm noktalarından doğrusal ölçümler çıkarmak için çok sayıda istatistiksel analiz kullandım (yani, bir t-testi, varyans analizi (ANOVA) ve bir Tukey doğru önemli fark (HSD) testi ve bir doğrusal regresyon). İki popülasyonun ortalamalarının farklı olup olmadığını anlamak için bir t-testi kullandım. Birden fazla grup arasında ortalamalarda bir fark olup olmadığını anlamak için ANOVA ve Tukey HSD'yi birleştirdim. Ve regresyon, iki sürekli (yani, sayı) değişken arasındaki korelasyonları incelemek için kullanılır. Tüm bu adımlar R programlama dilinde gösterilebilir.

[B]Sonuçlar:[/B] Ciklet grupları arasında baş uzunluklarında farklılıklar gözlemledim. Utaka kumunda yaşayan grup, tipik olarak Mbuna kaya sakinlerine göre daha uzun başlara sahipti. ANOVA, çikletler arasındaki baş genişliğindeki farklılıkları diyetlerine göre ortaya koydu (P=0,0125) ve daha sonra yapılan bir Tukey HSD testi, bu farklılıkların böcek diyet grubundan kaynaklandığını ortaya koydu. Bu grupta cikletler (böcek yiyenler) hem bitki hem de zooplankton gruplarından çok daha geniş başlara sahipti (sırasıyla P=0,018 ve P=0,043). Kafatası tepesinin yüksekliği (beslenme kaslarının bağlandığı yer) ve kafatası bar yüksekliği (beslenme kuvvetlerine direnen) arasında güçlü bir korelasyon vardı (r2=0,85), P 0,001. Tipik olarak, böcek yiyen cikletler, bitki ve zooplankton yiyen cikletlere kıyasla daha büyük tepeler ve barlar sergiler. Aşağıdaki rakamlar sonuçları güçlendirmektedir.

[B]Sonuçlar:[/B] Verilere göre, çoğunlukla balık, böcek veya plankton gibi etçil beslenme uygulayan cikletler daha uzun kafalara ihtiyaç duyacaktır çünkü hızlı avların kovalanması ve hızla yakalanması gerekecektir. İkinci olarak, çoğunlukla otçul diyetler uygulayan cikletlerler genişçe kısa kafalara ihtiyaç duyacaktır çünkü daha kısa bir kafa cikletin alglere daha yakın olmasını ve kayalardan nispeten daha fazla alg koparmasını sağlar.

[B]GİRİŞ[/B]

Bilindiği üzere cikletler büyük bir tatlı su balığı grubudur. Cikletler subtropikal Amerika, Güney Amerika, anakara Afrika, Madagaskar ve Güney Asya'da bulunur. Bu bölgelerdeki çok sayıda tür ve renkli vücut desenleri nedeniyle iyi bilinirler ve bu da onları akvaryum ticaretinin gözdesi yapar (Conith 2022). 1000'den fazla ciklet türü vardır ve türlerin çoğunluğu Afrika'ya özgüdür ve büyük Afrika göllerinde fazlaca çeşitlilik gösterirler (Britannica 2017). Çoğu ciklet türü Doğu Afrika'daki üç büyük gölde bulunur: Malavi Gölü, Victoria Gölü ve Tanganyika Gölü. Sadece Malavi Gölü 500'den fazla türe ev sahipliği yapar. Bilim insanları dünya çapında en az 1.350 tür olduğunu ve muhtemelen henüz tanımlanmamış yüzlerce yeni tür olduğunu tahmin ediyor. (Britannica 2017).

[B]YAŞAM ALANLARI ve DİYET[/B]

Cikletler çok çeşitli su habitatlarını işgal eder: açık sulardan sığ göllere, nehirler, akarsular ve bataklıklara; ayrıca çamur, kum, kaya veya bitki örtülü dip suları ve su sıcaklıklarının yaklaşık 68℉ (20℃)'den fazla olduğu yerler (Cichlid 2022). Cikletler oldukça derin gövdeli olup üç veya daha fazla anal yüzgeç üzerinde dikeni (kemiği) vardır. Genellikle yuvarlak hatlı kuyruklara sahiptirler ve akvaryum balıkları için büyük olsalar da genellikle ~ 30 cm'den (12 inç) daha uzun olmazlar (Britannica 2017). Birçok türde, sırt ve anal yüzgeçlerin arka kenarları sivridir ve pelvik yüzgeçler uzundur. Cikletler beslenme adaptasyonlarında büyük bir çeşitlilik gösterir ve çok sayıda yiyecek türünü kullanır: fitoplankton, zooplankton, yumuşak dip birikintileri, bentik algler, yüksek bitkiler, böcekler, yumuşakçalar, başka balıklar ve bunların yumurtaları ya da yavruları. Çenelerin ve dişlerin uzmanlaşması, ciklet türlerinin çok çeşitli habitatları işgal etmesine ve çeşitli yiyecek türleriyle beslenmesine olanak sağlamıştır (Cichlid 2022). Cikletlerin çeşitliliği, adaptif yayılım adı verilen bir fenomenin sonucu olabilir. Ciklet türleri yeni habitatları işgal ettikçe, çevrelerine uyum sağlamak ve hızla yeni yiyecek kaynaklarını avlamak için birden fazla adaptif yayılıma maruz kalırlar. Bu adaptif yayılım sonucu, yeni bir türün yeni ortamlarındaki kaynakları en iyi şekilde kullanmalarını ve bir sonraki nesle kadar hayatta kalmalarını sağlayacak şekilde değişen bir baş ve vücut şekline sahip yeni bir türün ortaya çıkmasına yol açabilir.
Sonuç olarak, cikletlerin hem vücudu hem de başı son derece çeşitli morfolojiler sergiler ve bu da onların belirli habitatlarda belirli beslenme şekillerinde büyük başarı elde etmelerine olanak tanıyabilir. Ciklet kafatası değişikliklerini etkileyen tipik bir faktör diyettir. Cikletler tipik olarak balık, böcek, salyangoz, bitki veya meyve gibi birkaç farklı beslenme türünde uzmanlaşır.

[B]HİPOTEZ[/B]

Ciklet başının uzunluğu, genişliği ve derinliği beslenmeyle nasıl ilişkilidir?
Balık, böcek veya plankton (yani küçük, genellikle kaçamak avlar) gibi diyetlerle beslenen cikletlerin daha uzun kafalara, bitki (yani kayalara yapışan algler) gibi diyetlerle beslenen cikletlerin daha geniş kafalara, balık ve böcek gibi diyetlerle beslenen cikletlerin hem daha uzun hem de daha geniş kafalara ihtiyaç duyacağını tahmin ediyorum.


[B]METODOLOJİ[/B]

Çeşitli ciklet türlerinin kafatasları CT taramayla yapılmış, ölçüleri arasındaki farklar t-testi, ANOVA, Tukey (HSD) ve lineer regresyon gibi istatistiksel analizlerle saptanmış olup bu çeviride detaylarına girilmeyecektir.

[B]SONUÇLAR[/B]

Ciklet grupları arasında baş uzunluklarında farklılıklar gözlemledim (P değeri=0,002923, Şekil 1), Utaka kumsal alanda yaşayan grup genellikle Mbuna kayasal alanda yaşayanlara göre daha uzun başlara sahipti. ANOVA (yapılan testin adı), cikletler arasında baş genişliğindeki farklılıkları diyetlerine göre ortaya koydu (P=0,0125), daha sonra yapılan bir Tukey HSD testi (yapılan bir diğer testin adı), bu farklılıkların böcek diyet grubundan kaynaklandığını ortaya koydu, bu grupta cikletler hem bitki hem de zooplankton gruplarından çok daha geniş başlara sahipti (sırasıyla P=0,018 ve P=0,043, Şekil 2). Kafatası tepesinin yüksekliği (beslenme kaslarının bağlandığı yer) ile kafatası barı yüksekliği (beslenme kuvvetlerine direnen) arasında güçlü ve sıkı bir ilişki (r2=0,85) vardı, P 0,001. Tipik olarak böcek yiyen cikletler, bitki ve zooplankton yiyen cikletlere kıyasla daha büyük kafatası tepe ve barları sergiler (Şekil 3).

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/240492/170320251237351.jpg[/IMG]
Şekil 1. Gruplar arasındaki ciklet baş uzunluklarını karşılaştıran kutu grafiği. Soy grupları: M=Mbuna (kaya sakinleri), U=Utaka (kum sakinleri). Kesintisiz siyah çizgi ortanca (medyan)değeri. Tek daireler istatistiksel aykırı değerleri gösterir. T-testi gruplar arasındaki farkları ortaya koydu.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/240492/170320251238351.jpg[/IMG]
Şekil 2. Diyet ve kafatası genişliğindeki farkları değerlendirmek için kutu grafiği. Kesintisiz siyah çizgi ortanca değeri. Tek daireler istatistiksel aykırı değerleri gösterir. ANOVA testi gruplar arasındaki farkları ortaya koydu.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/240492/170320251239401.jpg[/IMG]
Şekil 3. Kafatası tepesi yüksekliğinin parasfenoid yüksekliğe karşı doğrusal regresyonu. Renk kodları, (Mavi=balık yiyenler, Siyah=böcek yiyenler, Yeşil=bitki yiyenler, Kırmızı=zooplankton yiyenler).

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/240492/170320251240311.jpg[/IMG]
Şekil 4. Kafatası Morfolojisi (Konunun daha rahat anlaşılması için internetten bulup makaleye ekledim)

[B]Sonuç[/B]

Verilere göre, balık, böcek veya plankton gibi diyetlerle beslenen cikletler, hızlı avların kovalanması ve hızla yakalanması gerekeceğinden uzun, dar kafalara ihtiyaç duyacaktır. Bu yüz ve kafa şekli, cikletin suda daha hızlı yüzmesini ve avını daha kolay yakalamasını sağlar.
İkincisi, bitki gibi diyetlerle beslenen cikletler daha kısa kafalara ihtiyaç duyacaktır. Bunun nedeni, kısa, geniş bir kafanın cikletin alglere daha yakın olmasını ve kayadan nispeten daha fazla alg koparmasını sağlamasıdır.
Birlikte ele alındığında, birçok nesil boyunca cikletler, çeşitli diyetlerden daha iyi yararlanabilmelerini sağlamak için baş şekillerini değiştirmişlerdir. Bu da, grubun birçok ekolojik nişi işgal etmesini sağlamış ve grubun evrimsel başarısına katkıda bulunmuştur.

Ek. A Taramalar sonucu elde edilmiş veriler

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/240492/170320251244251.jpg[/IMG]

[B]REFERENSLAR[/B]

1. Conith, A. 2022. pers. Comm.
2. Britannica, The Editors of Encyclopedia. “cichlid”. Encyclopedia Britannica, 6 Sep. 2017, https://www.britannica.com/animal/cichlid. Accessed 25 June 2022.
3. “Cichlid.” Georgia Aquarium, 8 June 2022, www.georgiaaquarium.org/animal/cichlid/#:~:text=The%20cichlids%20comprise%20a%20large,Lake%20Victoria%20and%20Lake%20Tanganyika.
4. “Adaptive radiation of cichlid fish.” George F. Turner, 26 July 2007, https://www.cell.com/current-biology/pdf/S0960-9822(07)01704-6.pdf.
5. Salzburger, Walter. “Understanding Explosive Diversification through Cichlid Fish Genomics.” Nature News, Nature Publishing Group, 15 Aug. 2018, www.nature.com/articles/s41576-018-0043-9.
6. Gammerdinger WJ, Kocher TD. Unusual Diversity of Sex 6. Chromosomes in African Cichlid Fishes. Genes. 2018; 9(10):480. https://doi.org/10.3390/genes9100480.
[B]Alıntı : [/B]Yuntong Chu, Dr. Andrew John Conith, “The Diversity of Cichlid Fishes”, American Research Journal of Earth Science, Vol 3, no. 1, 2023, pp. 1-4.

[B]İlgili ve Benzer Diğer Makaleler[/B]

[URL]https://www.akvaryum.com/Forum/bir_grup_%E2%80%98topluluk_community%E2%80%99_tank_cikleti_k1005326.asp[/URL] - 20 Ocak 2025
[URL]https://www.akvaryum.com/Forum/tuzlu_su_cikletleri_k1006021.asp[/URL] - 10 Şubat 2025[EDIT]Orhan76,2025-03-17 12:50:16[/EDIT]