filtrasyon bilgileri

Filtrasyon

"Resif akvaryumu filtrasyonu." Bu üç basit kelime resif akvaryumu sahipleri arasynda en tarty?maly konulardan birini kapsar, aydynlatma tarty?malaryndan sonra ikinci syrada yer alyr. Bu kadar tarty?maly bir konu olmasynyn nedeni resif akvaryumu sahiplerinin ba?aryly olabilece?i birçok farkly filtrasyon sistemi vardyr.

Resif akvaryumlary için biyolojik, mekanik, kimyasal ve bunlaryn çe?itli kombinasyonlary da dahil olmak üzere çok çe?itli filtrasyon ?ekli vardyr. Ba?aryly bir resif akvaryumu için tüm filtrasyon çe?itleri yardym edebilirken, bunlaryn içinde biyolojik filtrasyon ya?am ve canlylaryn saglygy için en önemlisidir. Bir akvaryumda, yer alan kimyasal sürecin ve canlylaryn yaratty?y atyklary ortadan kaldyrmak için yeterli biyolojik filtrasyonumuz oldugundan emin olmalyyyz.

Basit Terimlerle Biyolojik Filtrasyon

Biyolojik filtrasyon, bir atyk formunu (amonyak) digerine döndürmek için canly organizmalary kullanan yöntemdir. Amonyak gibi daha zehirli bir formun, nitrit veya nitrat iyonlary gibi daha az zehirli bir forma dönü?mesi akvaryumumuzun hayatta kalmasy için kritiktir.

A?agydaki, filtrasyon tipleri ve elemanlary hakkyndaki tarty_ma büyük ölçüde Martin .A. Moe, Jr., (1992) tarafyndan "The Aquarium Reference - Systems and Invertebrates" 'deki kapsamly tarty_maya dayaly.

Nitrifikasyon

Toksinler, havadan toz olarak, bula?tyrycylarla veya birçok ba?ka formda gelebildigi halde, amonyak muhtemelen en önemlisidir. Toksik amonyak akvaryumda balyk artyklary, çürüyen yemler veya di_er organik materyaller tarafyndan birikir. ilaveten, amonyak birçok deniz hayvanynyn idrarynyn ana bile?enidir. Amonyak balyk dokusuna zarar verebilir, kan akymyndaki oksijen seviyesini bozar ve hastalyga neden olacak strese veya hayvanyn ölümüne neden olabilir. Çogu deniz canlysyna zehirli oldugu için akvaryum suyundan çykarmak veya etkisiz kylmak için bir yol olmaly. Burasy biyolojik filtremizin bir parçasy olan bakterilerin oyuna girdigi yerdir. "Döngü" denilen süreç, amonya_y nitrite ve sonra nitriti nitrata dönü?türen bakterilerin filtre yatagynda kurulu?una dayanyr. Bir akvaryumun döngüsü tamamlandyktan sonra, bakteriler akvaryumda substrata (kayalar, kum hatta cam gibi yüzeyler) yayylmy? olacaktyr ve hayvan hayaty desteklenebilir.

Amonyagy tüketip nitrite dönü?türen, akvaryumlarymyzda nitrifikasyon döngüsünün ilk adymyndan sorumlu bakteri, Nitrosomonas, Nitrosospira, Nitrosococcus, Nitrosolobus ve diger takymlardan degi?ik cinslerdendir. Bu nitratla?tyran bakteriler aerobiktir yani ya?amalary için oksijene ihtiyaçlary vardyr. Yyi akyntyly bir akvaryumda, bu bakteriler uygun tüm su ile temasy olan tüm uygun yüzeylere yerle?ecektir.

Nitrifikasyon döngüsünde gereken diger grup bakteri de biraz önce tarty?ylan nitriti nitrata dönü?türmekle sorumludur. Bu, Nitrobacter, Nitrosospira, Nitrocystis, Nitrococcus ve diger takymlardan sayysyz bakteri cinsi tarafyndan tamamlanyr. Nitrit de, suda ya?ayan birçok canly formu için zehirlidir ve baly_yn kan akymyndaki oksijen tutulum kapasitesini dü?ürür. Çok ?ükür, bu bakteriler nitrifikasyon döngüsü tamamlanmy? akvaryumlarda nitriti dü?ük seviyelerde tutar.

Amonyak ve nitrite göre nitrat daha az zararly olsa da, balygyn saglygyna etki eden ayry alg problemine neden olabilir. Algler, temel besin olarak nitrata ihtiyaç duyarlar. Resiflerimizde eger 5 ppm den fazla nitrat birikimine izin verirsek, suyu kirleterek baktygymyz mercanlara etki edebilir ve mercan dokularynyn algsel ayyry büyümesini harekete geçirebilir. Bu artyk ürün, nitrifikasyon döngüsünün son ürünü, su degi?imi, kimyasal yüze çekme, protein toplayycy, alg filtrasyonu ile kaldyrma veya eritilmi? besin kaynagy olarak kullanan diger organizmalar yollaryyla yok edilebilir.

Denitrifikasyon

Bakterilerden bahsettigimden, akvaryumumuzda bulup denitrifikasyon yapan birçok bakteri formunun bazylaryndan da bahsedecegim: Micrococcus, Pseudomonas, Denitrobacillas, Bacillus ve di_erleri. Bunlardan bazylary anaerobik (çok az veya hiç oksijen istemiyor) ve bazylary aerobik. Bakteri takymy, Thiobacillus, sekiz tür içerir. Bu özel bakteriler akvaryumlarymyzda nitraty azaltmak için, az oksijenli bölgelerde sülfid, kükürtlü sülfat ve bisülfit gibi organik sülfür bile?iklerini substrat olarak kullanyr. Bakteri nitraty tüketip su hareketi ve havalandyrma ile havaya kary?an nitrojen gazyna çevirir. Bu bakteriler için uygun bazy substratlar canly kayalaryn merkezindeki veya kum yatagyndaki derin katmanlardaki az oksijenli bölgelerdir.

Nitrojen döngüsü tarty?masyny kysaca özetlemek için lütfen a?agydaki grafige bakyn.

 

Bu mükemmel bakterilere artyk sahibiz, onlary nereye koyaryz?

Nitratla?tyran bakteriler kolonile?mek ve çogalyp akvaryumdaki atyklary (nitrojen bile_ikleri) dönü?türmede etkili olmalary için bir yere ihtiyaç duyar. Kolonile_meleri için kullanylan malzeme veya substrat, kum, kaya bio-ball gibi insan yapymy ürünler veya diger filtre malzemelerinden ibaret olabilir. Bir resif akvaryumu sahibinin esas ilgisi ba?aryly bir resif akvaryumu oldugundan daha dogal substrat formlary kullanmak istenir. Bizim hayvanlarymyz hem canly kaya hem de canly kum içeren bir okyanustan geliyorlar ve dogal filtrasyon yollary kullanmak onlaryn orijinal çevresini daha fazla taklit etmemize yarayacaktyr. Dogal substrat formlary biyolojik filtrasyonun temelini olu_turan canly kaya ve canly kumdan ibarettir. Bir dip notu, mercan yüzeyleri de bakteri kolonile?mesi için mükemmel bir substrat.

Canly Kaya 

Canly kayalar mikroskobik bakteriler ve deniz organizmalary ile dolu kalsiyuma dayaly mercan iskeletlerinden ibarettir. Canly kayanyn gözenekli bir yapysy oldugundan mikroskobik nitratla?tyran bakterilerin kolonile?mesi için geni? aerobik bir yüzeyi vardyr. Canly kayanyn diger bir özelligi denitrifikasyonun olu?abilecegi bölgeler saglayabilmesidir. Canly kayalaryn aerobik yüzeylerinin alty, yararly denitrifikasyon yapan bakterilerin kolonile?mesi için uygun, çok az oksijenin bulundugu alanlardyr.

Canly Kum 

Canly kum, mikroskobik bakteriler ve deniz mikroorganizmalary ile dolu, okyanustan toplanmy? kumdan ibarettir. Canly olmayan kumlar da bakteriler ve organizmalar ile doldurularak canly kuma dönü_türülebilir. Bir akvaryum için gelecek bir yazyda bahsedilebilir sayysyz yararyna ilaveten, kum nitratla?tyran bakteriler için mükemmel bir substrat. Dogal olarak, bir akvaryumun altyny kaplayan kum yüzey alany çok geni? ve efektif bir biyolojik filtre olmasyna izin verir. 10 cm veya daha derin kum kullanyldygynda canly kaya gibi kum da mükemmel bir denitrifikasyon filtresi olarak çaly?yr. Kum o kadar elveri?li ki, denitrifikasyon tek bir kum tanesinde bile gerçekle?ebilir./p> Kimyasal Filtrasyon

Kimyasal filtrasyon, organik veya sentetik bile?ikleri kullanarak akvaryum suyundan katy?yklary kaldyrma i?lemidir. Kimyasal filtrasyonun daha syk görülen iki formu; tanecikli aktif karbon ve moleküler yüze çekme filtreleridir.  

Tanecikli Aktif Karbon (Granular Activated Carbon - GAC)

GAC normalde kimyasal filtrasyon ady altynda synyflandyrylyrken, biraz da mekanik filtrasyon (alta bakyn).özelligi vardyr. Tanecikli aktif karbon organik bir sünger gibidir. Karbon partikülleri yakalamasyna izin veren bir çok gözenege sahiptir. Atyklary yakalama görevine emilme denir. Karbonun, fosfat, organik asitler, proteinler, bakyr gibi metaller ve akvaryumda bulunan antibiyotik bile?ikleri gibi belli katy?yklyk formlaryny çekme gibi kimyasal özellikleri de vardyr. Bu katy?yklyklary çekme i?lemine yüze çekme denir. Karbonun bence en iyi yönlerinden biri genelde resif akvaryumu bakanlar tarafyndan görülen suya hafif sary rengi veren organik asitlerin yok etmesi.

Emilme bir süngerle ayny ?ekilde çaly?an bir i?lemdir. Y?lem arabanyzy bir süngerle yykamayla kar?yla?tyrylabilir. Arabaya sprey sykylyr daha sonra sünger yüzeyin üstünden geçer, kiri toplar fakat suyu geride byrakyr. Akvaryumda, ayny ?ekilde, su artyk partikülleri yakalayan bir araca (GAC) dogru gönderilir, aracyn çykarylmasy yakalanmy? partiküllerin de onunla birlikte gelmesine neden olur.

Yüze çekilme Webster's Dictionary'de bir katy cismin (yüze çekici) baglantyda bulundugu bir gazyn veya solüsyonun yüzey moleküllerini çekme yetenegi olarak tanymlanmy?tyr. Akvaryum dünyamyzda anlamy, bir katy cismin (karbon) ba_lantyda bulundugu bir solüsyonun moleküllerini (katy_yklykly akvaryum suyu) yüzeyine çekme yetenegidir.

Yüze çekilme, bilgisayar monitöründe statik enerji birikimi örnegine benzer olabilir. Bilgisayar monitöründeki statik enerji birikimi havadaki toz partiküllerini ayny karbonun akvaryum suyumuzdan katy?yklyklary çektigi gibi çeker. Akvaryum suyu (hava) kimyasal katy?yklyklary (toz) çeken karbona dogru akar (statik yüklü bilgisayar ekrany), bunlary tutar ve akvaryum suyuna tekrar dönmesini engeller. Partikülleri fiziksel olarak yakalayan emilmenin aksine, yüze çekilme i?leminde kimyasal olarak katy?yklyklary çeker ve bunlary kimyasal i?leme tabi tutar.

GAC'yn ilginç bir özelligi akvaryum suyundan belli kimyasal atyklary ve kirleticiyi kaldyrmak için üretilebilmesidir. GAC'y degi?ik ysylarda, boyutlarda ve yapylarda veya belli kimyasal elementleri ekleyerek üreterek seçici olarak katy?yklyklary çykarabiliriz.

GAC degi?ik yollarla kullanylabilir. Bir kutu filtrenin içine yerle_tirilebilir filtreye çekilen tüm su maksimum temas zamany için bunun içinden geçer. Akyntynyn etrafyna ve üstüne dogru oldugu dekorun arkasyna veya filtre tankyna konularak da pasif olarak konulabilir. Suyu GAC'a dogru vermek emilme ve yüze çekilmenin en iyi yolu diye dü?ünülse de öncellikle yüze çekilme özelliginden pasif olarak kullanyldygynda da iyi çaly?acaktyr.

Moleküler Yüze Çekme Filtreleri

Poly-Bio-Marine'den PolyFilterT gibi kimyasal bag kullanarak katy?yklyklylary veya artyk besinleri akvaryum suyundan çeken moleküler yüze çekme filtreleri karbon benzer ?ekilde çaly?yr. Bile?imine bagly olarak, bakyr veya diger metaller gibi toksinleri veya fosfat gibi artyk besinleri kaldyrmak için özel olarak yapylabilir. Bu tip filtrasyon normalde kysa süreli kullanylyr ve en fazla akvaryuma kaza ile girmi? artyk organik atygyn veya toksinlerin çabucak kaldyrylmasy için kullanmakta uygundur. Daha uzun süreli kullanylabilecegi gibi, bir emilme filtresinin devamly sorunlu seviyelerdeki bazy maddeleri kaldyrmasyna güvenmek yerine problemin kaynagyny bulmak daha iyidir.

Mekanik Filtrasyon

Mekanik filtrasyonun esas i?levi büyük partikülleri çürümeden önce sudan çykarmaktyr. Filtre süngerleri, elyaf, mikron filtreleri mekanik filtrasyon malzemelerinden syk görülen formlaryndan. Bir resif akvaryumda mekanik filtrasyon kullanylabilirken, dogru kullanylmadygynda zararly olabilir. Eger mekanik filtrasyon malzemesi syk syk temizlenmezse, filtre tarafyndan yakalanmy? partiküller çürüyüp akvaryumu kirletecektir. Mekanik filtrenin sudan büyük partikülleri çykartmak için kullanylabilecegi zamanlar da vardyr. Yeni bir akvaryumdan oturmamy? kumu veya çok fazla partikül ortaya çyktygynda (örnek; kum yatagyny veya canly kayalary kary?tyrmak) bunlary kaldyrmak mekanik filtrelerin yararly olabilecegi olaylardyr.

Protein Toplama

Protein toplama, filtrasyonun en popüler ve etkin yollaryndan biridir. Protein toplamanyn bir avantajy biyolojik filtre tarafyndan parçalanmadan önce organikleri ve atyk maddeleri akvaryumdan uzakla?tyrma özelligidir. 

Toplama i?lemi ?unlary içeriyor 

·	Su ve büyük miktarda hava sütun ?ekilli bir cihaza atylyyor
·	Hava ve tuzlusu ?iddetlice birbirine kary?tyrylyyor, baloncuklar olu?uyor
·	Baloncuklar organikleri ve proteinlerle kaplanmy? oluyor (yüze çekilme), köpük olu?uyor
·	Köpük sütundan organiklerin ve proteinlerin sudan çykaryldygy akvaryumun dy?yna yerle?tirilmi? bir toplama kabyna yükselir.

Resif akvaryumunda protein toplamanyn diger bir avantajy havanyn suya kary?ymy sudaki oksijen miktaryny yükseltir bu da syrasyyla akvaryum canlylarynyn saglygyna yararlydyr.

Burada, Frank Marini tarafyndan yazylmy?, protein toplamayy kapsamly bir ?ekilde anlatan bir Reefkeeping Online ba? makalesi bulunmaktadyr.

Sonuç Olarak

Özetlemek gerekirse, 3 temel akvaryum filtrasyonu tipini açykladym; biyolojik filtrasyon akvaryumdaki ya?amy korumak için gereklidir, kimyasal filtrasyon akvaryumumuzdan katy?yklyklary çykarmak için yardymcy olabilir ve protein toplama sürekli atyk çykarmakta yardym edebilirken diger mekanik filtrasyon formlary özel durumlarda büyük partiküllerin çykarylmasynda yardymcy olabilir. Buna ek olarak, ilerdeki bir makalede anlatacagym diger filtrasyon formlary da var. (alynty.www.reefkeeping.com

yasin2006-5-8 11:31:42

Atakan bey , bilgiler http://www.reefkeeping.com/translations/turkish/2002-06/dw/i ndex.htm  adresinde zaten var , sadece linki verebilirdiniz, kopyala yapy?tyr ile internet kopya bilgi çöplü?üne döndü, hem kopyalayyp atmy?synyz hiçbir düzenlemede yapmamy?synyz. Bu ?ekilde olmaz Atakan bey, iyi niyetinizi anlyyorum ama bunlara dikkat etmemiz gerekiyor...

Atakan Bey genel ba?lygy altynda akvaryum seçimi konunuzdada ayny sekylde tepki aldygynyz halde hala neyin mücadelesini veriyorsunuz?

Arkada?yn kötü niyetli oldugunu sanmyyorum sadece buldugu bilgileri payla?mak istemi? ama sadece link verse olay daha güzel olurdu.Genede payla?ym için te?ekürler.