Akvaryumlarınızı kurulum kurallarına uygun kurduysanız muhtemelen balıklarınız sağlıklı bir ortamda yaşayacaklardır.
Balıkların hastalanma nedenlerini en önemlisi akvaryum sahipleridir.Hastalıklara davetiye çıkaran 3 temel neden vardır

*-Akvaryum koşullarındaki bozukluklar
*-Beslenme bozuklukları
*-Mantar,parazit ve bakteriler

Hastalıklar hakkında bilgi almaya başlamadan önce sağlıklı balığın nasıl olması gerektiğini öğrenmek daha yararlı olacaktır.
Sağlıklı balık;
*-Renkleri canlı ve parlak
*-Hareketli
*-İçgüdüsel davranan(çiftleşme güdüsü gibi)
*-Refleksleri çalışan(tehlikelere tepki verir,cama vurma gibi)
*-İştahlı
*-Sevdiği yiyeceklere karşı oburdur
*-Akvaryumun her alanını kullanır
Balıkların hastalıklarını anlamak çok kolaydır.Şöyle ki;
*-Normal davranışlarından uzaklaşır
*-Çoğu hastalık derisinden belli olur(lekeler,pul dökülmesi,sızıntı,yaralar,bazı organların anormalleşmesi)
*-Rengi soluklaşır
*-Refleksleri zayıflaşır
*-Dış çevreye ilgisi azalır
*-İştahlı değildir
*-Bir köşeye çekilir
*-Ani bilinçsiz hareketler yapar
Bu sayılanlardan biri yada birkaçı varsa balığınız hasta olabilir.Hastalığın tedavisinde erken teşhis çok önemlidir.
Hasta olduğu düşünülen balık derhal başka bir akvaryuma alınmalı,belirtilere göre hastalık teşhis edilip tedavisine
başlanmalıdır.Hastalığın cinsine göre akvaryum dezenfekte edilmelidir.
Bütün hastalıklar akvaryum sahiplerinin ihmalkarlığı yada dikkatsizliği sonucu oluşur.Bu nedenle hastalığı tedavi
ederken onun neden oluştuğunu tespit etmeli ve bu durumu ortadan kaldırmalıdır.

HASTALIKLAR

AKVARYUM ŞARTLARININ BOZUKLUĞUNUN SEBEP OLDUĞU HASTALIKLAR
1-*Oksijen yetersizliği:Ciddi oksijen yetersizliklerinde balıkların ölümüne sebebiyet verilebilir.Aşırı bir oksijen
yetersizliğinin olmadığı durumlarda balık az oksijen almasından dolayı hastalıklara karşı dirençsiz kalabilir.
Belirtileri:Balıklar akvaryumun yüzeyine toplanır,havadan oksijen almaya çalışırlar.Bu gibi durumlarda akvaryumun
suyu 1/3 oranında uygun su ile değiştirilmeli ve oksijen kaynakları(hava pompası,filtre v.s.) gözden geçirilmelidir.
*-Akvaryuma kapasitesinden fazla balık konması:Akvaryumlarda 2.5 cm lik bir balığa 150 cm2 lik su alanı hesaplanmalıdır.
Belirtileri:Balıklar arası huzursuzluk,didişme,akvaryum dışına sıçrama,kavgalar,küçük balıkların yenmesi.
*-Bitkilendirmenin hatalı ve yetersiz olması:Bitkiler iyi bakılmadıklarında oksijen kaynağı olmaktan çıkarlar,birer zehir makinesi haline gelirler.Yeterli aydınlatılmayan akvaryumlarda bitkilerin karbon yaymaları ve gelişemedikleri için
çürümeleri kaçınılmazdır.Akvaryumları bitkilendirmeden önce bitkiler hakkında bilgi almalı ve buna göre düzeni ayarlamalıdır.
Bakımsız bitkiler akvaryum suyunun zehirlenmesine sebep olur.
Belirtileri:Oksijen yersizliğindeki belirtilerin yanı sıra toplu ölümler olabilir.
*-Hava pompası ve filtrenin yanlış kullanımı:Bitkilendirmenin az yada hiç olmadığı akvaryumlarda kullanılması zorunlu
olan hava pompası sürekli çalıştırılmalıdır.Elektrik tasarrufu,ses yada başka sebeplerle aralıklarla çalıştırılan hava pompalarından
yeterli verim alınamaz.
2-*Fazla Oksijenden doğan sakıncalar:Oksijenin az olması sorun yarattığı gibi fazlalığı da sorun yaratır.Fazla oksijen balıkların kan dolaşımları üzerinde olumsuz etkiler yaratır.Özellikle yavru balıklar bünyelerinin zayıflığı sebebiyle fazla oksijene dayanamaz ölürler.
Belirtileri:Balıkların yüzgeçlerinde ve bitkilerin yapraklarındaki hava kabarcıkları.
Oksijen fazlalığını oluşturan sebepler;
*-Dinlendirilmemiş çeşme suyu kullanma:Evlerimizde kullandığımız çeşme suları basınç yardımıyla bize ulaştığı için oksijeni boldur.
En az 48 saat dinlendirmek gerekir.
*-Çok oksijen veren bitkilerin aşırı kullanılması:Elodea,Riccia gibi bol oksijen veren bitkilerin bol olması akvaryum suyunun oksijenini arttırır.
*-Hava pompasının bol hava vermesi:Akvaryuma filtre ve hava pompası ile gereğinden fazla hortum kullanılarak hava verilmesi.Bu durumda yapılacak hava pompasının çıkışına bir T koymak ve verilen havanın oranını ayarlamak olacaktır.
3-*Uygun olmayan su şartları:Akvaryum suyunun hazırlanması kurallarına dikkat edilmemesi,balıkların hava keselerinin iltihaplanmasına deri üzerinde beyaz lekelerin oluşup derinin dökülmesine neden olur.Yapılması gerekenler;hemen akvaryumun 1/3 oranında suyu değiştirilmeli,bir sifon aracılığıyla dipteki pislikler alınmalıdır.
Akvaryum suyunun bozulma nedenleri:
-Klorlu çeşme suyunun bekletilmeden kullanılması
-Akvaryum tabanının pislik dolması ve bunun temizlenmemesi(bu iş için en uygunu bir çöpçü balığı edinmektir) sonucu dipte asit ve alkalilerin
yoğunlaşması.
-Akvaryum yapımında,çinko,bakır,teneke gibi maddelerin kullanılması.Bu maddeler suyla temaslarında zehirleyici etki yapabilirler.
4-*Su ısısındaki değişikler:Akvaryumun ısısı besleğimiz balıklarımızın ihtiyaç duydukları ısıda sabitlenmelidir.Isıdaki değişimler balıkları olumsuz etkiler.
Balıklara istedikleri ısı verilmediği takdirde hastalıklar ortaya çıkacaktır(özellikle solungaç iltihabı).Bu durumda ortaya çıkan hastalığın tedavisi yoktur.Yapılacak şey ısıyı iyi ayarlamaktır.

BESLENME BOZUKLUKLARIN SEBEP OLDUĞU HASTALIKLAR

1-*Şişmanlık:Balıklarda fazla ve yanlış beslenme sonucu görülür.görünüşte zararlı değildir ama üretim yapmak istiyorsanız,balıkların şişmanlıktan yumurtalıklarının yağlanması ve bunun sonucu yavru üretiminin durması sorun yaratabilir.Kısırlık oluşabilir.

2-*Bağırsak iltihabı:bir hafta kadar yemeden kesilen balık ayrı bir akvaryuma alınmalı hastalık kaybolana kadar az ve değişik yemlenmelidir,hastalığa sebep olan yemde bir süre verilmemelidir.Hastalığın oluşma sebepleri;
-Yemde aşırı tuz bulunması
-Sürekli kuru beslenme
-Tek tip canlı yemin sürekli verilmesi
Belirtisi:İltihaplı,kanlı dışkı.

3-*Kabızlık:Balığın anüsünde asılı duran dışkı,gözle görülür karın şişliği,yeme ilgisizlik,ilerleyen durumlarda balığın hiç dışkı çıkarmaması ve
yemden tamamen kesilmesi şeklinde görülür.
Tedavi olarak balığa Parafin Oil'de yarım saat bekletilmiş karides unu,canlı yem ve haşlanmış ıspanak verilmelidir.Geçmemesi durumunda eğer mümkünse
Hint yağı ile anüsten lavman yapılabilir.Kabızlığın sebebi devamlı kuru yemlemedir.

4-*Kısırlık:Ölümcül bir hastalık değildir ama üretim isteyen akvaryumcuların en sevmedikleri hastalıktır.
Sebepleri çeşitlidir.Genelde yukarıda adı geçen hastalıkların sonucu oluşur.

MANTAR PARAZİT VE BAKTERİLERİN SEBEP OLDUĞU HASTALIKLAR

Mantar,parazit ve bakteriler akvaryumlarımıza daima dışarıdan girerler.Bitki,hasta balık,temizliğinden emin olunmayan canlı yemler akvaryumlarımıza bu canlıların girmesine ve bazen tüm balıklarımızı kaybetmeye varan hastalıklara sebebiyet verirler.Bu gibi durumlarla karşılaşmamak için yapılması gerekenler;

-Yeni dikilecek bitki,yarım lt kadar suya atılan dezenfektan içerisinde 2 saat kadar bekletilmeli,
-Yeni alınacak balığın güvenliğinden endişe duyuyorsanız bir hafta kadar başka bir akvaryumda karantinada bekletilmesi,
-Kaynağı bilinmeyen canlı yemlerin kullanılmaması,steril olduklarına dikkat etme,
-Balıkların besinlerine ve akvaryum suyuna özen göstermek.

Bütün bunlara dikkat etmemize rağmen yinede akvaryumlarımıza şanssızlık sonucu bu canlılar nüfuz edebilirler.O zaman hastalığı zamanında teşhis etmeli ve hemen tedaviye başlamalıyız.
Aşağıda verilen bilgiler bu canlıların balıklarınızda oluşturabileceği hastalıklardır ve incelenmesi gerekir.Teşhis ve tedavide geç kalmayın.

1-*Mantar Hastalığı:Mantar,sağlığı bozulmuş,yaralanmış balıklarda kolaylıkla ortaya çıkabilen bir hastalıktır.Sağlıklı balıklara zararı dokunmaz.
Bir salgın tehlikesi yoktur.Kötü beslenme,bakımsızlık,yaralanma,ani ısı ve su değişimi sonucu direnci kırılan balıklar tehlike altındadır.
Teşhis:Yaralarda ve deride bozulma,pamuk görüntüsü almış deri parçaları,iştah kaybı,saklanma.
Tedavi:Balığın mantarlı kısmına mümkünse akvaryumcularda bulunan mantar ilaçlarından sürülebilir,Isısı 30 C a yükseltilmiş ve düzenli havalandırılan bir akvaryuma alınmalı,Bir hafta kadar ilaçları prospektüslerine göre kullanmalıdır.İlaçlarda bulunan etkin maddeler(Pennicline,Phenoxyethanol)

2-*Balık Sülüğü:
Teşhis:Paraziti taşıyan balık,ondan kurtulmak için anormal hareketler yapar,Kuma ve otlara sürtünür.
Tedavi:Bu belirtileri gösteren balıkları %3 oranında eritilmiş tuzlu suyla banyo yaptırılmalıdır.Bu banyo sülüklerin bayılarak düşmelerini sağlar.Düşmeyenler olursa bir cımbızla alınabilir.Balığı kendi akvaryumuna koymadan önce üzerindeki ölü pulları su çalkantısı sayesinde almak iyi olur.Dikkat edilmesi gereken akvaryumların ısılarının aynı olmasıdır.

3-*Balık Yengeci:
Teşhis:Balık devamlı huzursuz bir hareketlik içindedir.Gözle rahatça görülebilen parazit,başındaki iki koluyla balığa tutunur ve kanını emerek beslenir.Bu parazit gerçek yengeç familyasındandır.
Tedavi:Bildiğimiz sofra tuzu ile akvaryumdan çıkarılan balık üzerindeki yengeç bayıltılır ve bir cımbızla balığın gövdesinden alınır.Balığı zedelememeye dikkat edilmelidir.

4-*Kara Benek:
Teşhis:Kist halinde koyu renkli benekler.Kist şeklinde görülen bu lekelerin altında yuvalanmış parazitler bulunur.
Tedavi:İlk iş akvaryumu sümüklü böceklerden arındırmaktır çünkü parazit ara hayvan olarak sümüklü böcekleri kullanır.Tedavide akvaryumculardan bulabileceğiniz Nitrofurazon ihtiva eden ilaçları kullanmalıdır.Tedavi banyo şeklinde yapılmalıdır.

5-*Beyaz Benek:
Teşhis:Deri ve yüzgeç üzerinde oluşan beyaz noktalar.Her noktanın içerisinde ir parazit bulunur.Belirli bir gelişimin sonunda parazit üreme amacıyla balıktan ayrılır ve akvaryumun dibine çöker.24 saat gibi kısa bir sürede 200-300 parçaya ayrılır ve bu şekilde çoğalarak tekrar balıklara tutunur.Acil önlem alınmadığı takdirde akvaryumda bir salgın başlayacaktır.
Tedavi:Parazit balığın üzerinde yok edilemez.Üreme için balıktan ayrılması beklenmeli,etkili tedavide kinin kullanmalıdır.Ama kinin bulmak biraz zor olacağı için tedavinin daha kolay yolu akvaryumcularda elde edeceğiniz bu hastalık için üretilmiş ilaçları kullanmaktır.İlacın etken maddesi(Mercurochrom).Bir diğer yöntem Metilen mavisi kullanmaktır.Balıkları kumsuz ve bitkisiz başka bir akvaryuma alarak metilen mavisi akvaryumu mavi renge dönüştürecek kadar dökülmeli,bolca havalandırmalı ve suyunu haftada bir 1/2 oranında değiştirmeli,durum takip edilerek parazit görülmeyene
kadar bu işleme devam edilmelidir.Diğer akvaryumda kalan parazitler balıklar olmadığı için öleceklerdir.

6-*Hidrokoride ve Libellula:
Teşhis:Cilt üzerinde oluşan sarı lekeler.Daha çok solungaçlara yakın yerlerde yuvalanır,balığa vantuzlarıyla yapışarak süratle çoğalır.Tedavide geç kalınırsa özellikle yavru balıklarda çok ölümcüldür.
Tedavi:%5 lik Metilen mavisi ile 10 lt ye 5 damla akvaryum ilaçlanır.5 günlük tedaviden sonra akvaryumun suyu tamamen değiştirilir.Bütün bitkiler dezenfekte edilir ve aynı işlem bir kez daha yapılır.Daha kolay bir yöntem ise;akvaryum tamamıyla karartılır ve sadece bir yerden küçük bir açıklık bırakılır,buraya konulacak cam parçası üzerine parazitler ışık almak için toplanacaktırlar,camın çıkarılmasıyla parazitlerden kurtulunabilir.

7-*Patlak Göz:Gözün birisi yada ikisi yuvasına sığmayacakmış gibi şişerek patlar,daha çok Japon türlerinde görülen bu hastalık sonucu balı kör olur.Bazen gözlerini kaybeden balık bu şekilde yaşayabilmektedir.Nitrofurazon ihtiva eden bir ilaçla balık ayrı bir akvaryumda ilaçlanmalı ve şişlik kontrol altına alınasıya kadar tedaviye devam edilmelidir.Şişen gözler genellikle eski haline gelmez.

8-*Ağız Yaraları:
Teşhis:Baş kısmında özellikle ağız çevresinde oluşan beyaz mantar tabakası.
Tedavi:Pamukçuk adıyla da bilinen bu hastalık tedavisinde balık ayrı akvaryuma alınır,diğer akvaryum dezenfekte edilir.Balık 10 lt ye 100 mg Terramycin'le
tedavi edilir.2 günde hastalık iyileşir.

9-*Kuyruk Çürümesi:
Teşhis:Çok renkli balıklarda sıkça rastlanan bir hastalıktır.Kuyruk ve yüzgeçlerde kırmızı beneklerle başlar,üst kısımlarından çürümeye başlar gövdeye doğru yayılır.
Çürüme gövdeye geçince ölüm kaçınılmazdır.
Tedavi:10 lt suya 250 gr eritilmiş kaya tuzu ile balık banyo yaptırılır yada akvaryuma kaya tuzu eklenir yada akvaryuma 10 lt ye 750 mg. Terramycin karıştırılır.Kısa sürede hastalı tedavi edilir.

10-*Pul dökülmesi:
Teşhis:Oksijen yetersizliğinde olduğu gibi balık su yüzeyinde yüzer,hareketleri ağırdır,pullarının bir kısmı dökülmüştür.İlerleyen safhalarda pullar tamamen dökülür.
Tedavi:Hasta balık ayrılır ve akvaryumun suyu tamamen değiştirilip dezenfekte edilir.Tamamen iyileşme garantisi olmayan Chloromycetin tedavisi 10 lt ye 600 mg
uygulanır.

11-*Balık Veremi:
Teşhis:Fazla dolaşmayan balık,iştahsız refleksleri zayıf ve zayıflamıştır.
Tedavi:Gerçek verem mikrobunun yarattığı bir hastalıktır,100 lt suya 2 gr. Streptomcin veya Para Amine Salisilic acid ile ilaçlanır.Tek bir balıkta belirti varsa balık ayrılmalıdır.