Güzel Akvaryum Bitkiler Nasıl Ucuza Yetiştirilir?
Toprak Taban Örtüsü Nasıl Hazırlanır?
Kategorideki Diğer Makaleler
- Karbondioksit(co2),potasyum(K),magnezyum(Mg) ve kalsiyumu(Ca) sudan alırlar. Aynı zamanda azot(N),fosfor(P),kükürt(S) ve diğer birkaç eser elementi (demir,bakır,mangan,çinko vs.) hem sudan hem de kökleriyle kumdan alırlar.
Fosfat ve demirin kum tarafından tutulması bu kaynakların algler tarafından kullanılmasını önler. Bu ciddi alg problemleri yaşamaksızın güzel bitkiler yetiştirmenin sırrıdır. Aslında, akvaryum bitkileri besinlerini kumdan aldıklarında çok çok daha iyi gelişirler.
Demiri herhangi bir taban kumundan alabilmeniz için,az miktarda peat gibi organik madde eklenmiş kil,toprak veya demir içeren bir kum kullanmanız gerekir. Organik materyal çözülemeyen demiri çözülebilir hale getiren anaerobik bakteriler için besin kaynağı olraka görev yapar. Aynı zamanda iyi bir şelatör(yapıştırıcı) olan ve demir+2 gibi pozitif yüklü iyonlara kilitlenebilen, onların suda eriyebilmesini sağlayan “hümik asit” salınımı da yapar. Hümik asit aynı zamanda akvaryum Ph ınızı belirli bir değerde tutmanıza yarayan iyi bir tampondur. Öte yandan hümik asit co2 ve co3(karbonat)sertliğini ölçen birçok test kiti için göstergedir. Bu metod bize uygun co2 ve co3 sertliğine,testlere gerek olmaksızın ulaşmamızı sağlar.
Taban Örtüsü
İşte benim için oldukça işe yarayan bir taban örtüsü dizilimi:
En alt tabaka: Demirce zengin kil,mikronize demir veya alt toprak. Bu karışım istenirse kumla da karıştırılabilir. Yaklaşık ağırlıkça %2 oranında mikronize demir uygun olacaktır. İronit gibi demir sülfat içeren demir zenginleştiriciler bu iş için uygun değildir. Çömlek hamurunu,pudra kıvamında olmadığı sürece diğer materyallerle karıştırmak zordur bu yüzden ufak parçalara ayırın ve çorba kıvamına gelinceye kadar yaklaşık 1 hafta suda bekletin. Ben alt toprağını seviyorum ,bulması kolay,ucuz ve diğer tüm malzemelerden daha iyi. Bazen de eser element karışımını,her 100 cm2 ye 10 ufak granül gelecek şekilde,pakette belirtildiği gibi ekliyorum. Bunu kullanırken dikkatli olun çünkü miktarı fazla kaçırmak olası. Çünkü 10 ufak granül toplam 0,12 gram(120 miligram) ediyor.Bu bir çay kaşığının 70 de 1 i kadar bir miktar!
Orta Tabaka: 2,5 cm yüksekliğinde hacimce 4 birim bahçe toprağına 1 birim sphangum bataklık yosunu karışımı. Bahçe toprağı yosundan 20 kat daha ağır olduğundan bu oran ağırlıkça 1,25% ediyor. Bu derinlik kesinlikle 2,5 cm kadar olmalı. Daha derin değil!(Notlara bakınız) Toprağın demirce zengin olduğuna emin olmak için bu karışımı 1 avuç dolusu mikronize demir ile karıştırın. Demir özellikle toprakta,özellikle de bahçe toprağınız gelişmekte olan bitkiler için uygunsa, onda bulunur. Eğer toprağın çok zengin olduğunu düşünüyorsanız kuum ile karıştırabilirsiniz(notlara bakınız).
En üst tabaka: 2,5 cm derinliğinde düzgün 2-3 mm taneli akvaryum kumu.
Bir kaya ile ağırlaştırılmış büyük bir tabak veya plastik parçasını akvaryumunuzun tabanına koyun ve yavaşça suyu,su tabağa hafifçe düşecek şekilde dökün. Eğer dolum esnasında suyu bulandırırsanız olduça yoğun bir bulanıklık oluşacaktır. Eğer böyle olursa suyu çekip yeniden dikkatlice doldurun.
Su derinliği 5-6 cm e ulaşınca bitkilerinizi dikin. Dikimi youn yapın. Öncelikle hızlı büyüyen bitkilerin ekimini yapın. Ben her 4 litre için 2-3 wattlık florasan veya metal Halide ışıklandırma öneriyorum.
Bit taban örtüsünün başarılı olabilmesi için iyi ışıklandırma ve bolca bitki gereklidir.
Kurulumun başlangıcında tankınızdaki suyun ¼ ünü sıkça değiştirin. Başlangıçta peat bolca hümik asit salınımı yapacak ve su renginiz sarıya dönecektir. Aktif karbon filtrasyonu sudaki sarılığın azalmasına ve aynı zamanda fazla demirin sudan alınmasına yardımcı olacaktır. Her su değişiminde değiştirdiğiniz suyun miktarına göre gübre ekleyin. Sonradan peat hümik asit salınımını azalttıkça su değişimlerinin sıklığını da azaltabilirsiniz. Su değişim sıklığı,özellikle yılda bir iki kez NPK gübreli kil topları eklediğiniz sürece , birkaç haftada bir şeklinde olabilir.
Nitrat ve fosfat test kitleri işe yarardır ancak gerekli depildir. Eğer fazla organik materyal veya zengin bir toprak kullandıysanız ilk olarak yüksek nitrat,fosfat ve amonyak değerleriyle karşılaşabilirsiniz. İlk ay boyunca amonyak değerlerini dikkatlice gözlemleyin çünkü amonyak,zengin substratlardan salınım eğilimi gösterir.Özellikle fazla algi alarak ve budamaları yaparak belirli bir süre sonra aşırı zengin haldeki akvaryum taban örtüsü daha kontrol edilebilir olacaktır.
Yüksek kaliteli bir demir test kiti işe yarayabilir. Peat ve demir ilk aylarda ufak alg problemlerine yol açabilecek kadar demir salgılayabilir. Düzenli su değişimleri bu yönden önemlidir.
Gübre
Gübre için 3 bardak suyu büyükçe bir kapta kaynayana kadar ısıtın. Şunları ekleyin ve eriyene kadar karıştırın:
1.Çeyrek bardak potasyum sülfat
2.Çeyrek bardak magnezyum sülfat(epsom tuzu)
3.1/8 bardak potasyum nitrat (Oldukça yaygın bir gübre)
Bu karışımı 750 ml lik bir şişeye koyup serin bir yere kaldırın. Bazen buzdolabındayken kristaller oluşabilir bu yüzden yarım çaykaşığı muritarik asit ekleyip rafa kaldırın.
-Başlangıçta her 20 litre akvaryum suyu için 1 çaykaşığı karışımdan ekleyin.
-Her su değişiminde de değiştirdiğiniz her 20 litre su için 1 çay kaşığı karışımdan ekleyin.
-Başlangıçta her 40 litre su için 2 çaykaşığı kalsiyum karbonat ekleyin. Eğer musluk suyunuzun sertliği 4 gh ın üzerindeyse bu adımı atlayın.
-Her su değişiminizde değiştirdiğiniz her 40 litre su için 1 çaykaşığı kalsiyum karbonat ekleyin. Eğer musluk suyunuzun sertliği 4 gh ın üzerindeyse bu adımı atlayın. GH notlarına bakınız.
-Gübrenizin eser element içermediğine dikkatinizi çekerim. Bu elementler toprağınız tarafından karşılanacaktır.
İpucu: Kalsiyum karbonatı 1 kavanoz su ile karıştırın ve karışımı gece ışıklar kapalıyken akvaryuma ekleyin. Birkaç saat bulanıklık olacaktır. Bitkilerin yapraklarında ince bir tabaka halinde depolanacaktır ancak suyunuzdaki çözünmüş co2 sayesinde yavaşça eriyecektir.
Karbondioksit: (CO2)Yüksek ışıklandırmalı bir tank için co2 enjeksiyonu çok önemlidir. Yüksek ışıklandırma ve co2 yi tercih ederim çünkü besinler,ışık ve karbondioksit arasındaki dinamik dengeyi sağlamak için bitkilerin gerçekten aktif bir şekilde büyüyor olması gerekir.
Karbondioksit enjeksiyonunu mantar(maya) metodu ile veya mikro akış valfi bağlı co2 tüpüyle sağayabilirsiniz. Işıklandırma ve co2 ile ilgili internette heryerde bulunabilen mükemmel bilgileri tekrarlamayacağım. Her 4-6 sn için 1 baloncuk oluşmasını sağlayın. Ben co2 yi kafamotoru ile vermeyi seviyorum. Kafa motorunun girişine bir sünger filtre koyuyorum ve su yüzeyini hareketlendirecek diğer filtreleri kullanmıyorum. 100 lt ve altı ufak tanklar için her 8 sn için 1 baloncuk yeterlidir. Daha büyük tanklar için her 4-6 sn için 1 baloncuk kafi gelecektir. Kafamotoru transferin olmasını ve bitkilerinize transfer olan co2 oranının artmasını sağlar.
Işıklandırma: Bitkili bir tankın başarısı için yeterli ışıklandırma çok önemlidir. Benim web sayfalarımdaki akvaryum örnekleri gerekenden çok ve alg kontrolü yapılabilecek kadar ışıklandırılmıştır. Ben uygunluklarından ve kapak yapmaya gerek olmadığından dolayı metal Halide sistemleri tercih ediyorum. Eğer maliyet bir sorunsa ve ectra sıcaklığı minimumda tutmak istiyorsanız size elektronik balastlarla birlikte kullanılan GE-SPX-50 gibi T8 lambalarını öneririm. Tipik bir 45 cm derinliğindeki akvaryum için ,her 4 litre başına 1 watt hesabı iyi bir gösterge olacaktır. Crypt ve Swordlar için her 4 litre başına 1,5 watt uygun gelir. Daha hızlı büyüyen bitkiler için 4 litre başına 3 watt kullanabilirsiniz. Eğer mevcut besinler sınırlıysa fazla ışık,fazla büyüme anlamına gelmez. Bazen sudaki bir doz kalsiyum veya potasyum ,co2 enjeksiyonu,bir iki kil gübre topu mevcut ışıklandırmanızla büyüme hızında sıra dışı bir artış anlamına gelir. (watt/litre oranlarına uyduğunuz takdirde)
Unutmayın, aşırı ışıklandırma Cryptleri belirli bir noktadan daha fazlasına büyütemez,büyüme hızını belirli bir noktadan fazlasına artıramaz. Spektrum ve yoğunluk bazı Crypt türlerinin renklenmesinde etkilidir. Cryptler aynı zamanda aşırı ışık şiddetinde erimeye meyillidirler. Öte yandan düzenli kalsiyum eklemenin Cryptlerin erimeye direnmesine yardımcı olduğunu gözlemledim. Bu durum özellikle peat ve yapraklar kumda kullanılan hümik asitçe zengin olduğunda geçerlidir.
Taban Örtüsünü Zenginleştirmek: Kılıç ve büyük cryptler gibi çok beslenen bitkilerin kum verimliliğini artırmak için 1,25 cm çapında kil topları ve 10 granül 14-14-14 gübresi hazırlayın. Bunları kuruyuncaya kadar bekletin ve çok büyüyen bitkilerin köklerinin yakınına 1-2 tane koyun. Büyüme oranları azaldıkça(yaklaşık 6 ayda 1) bu işlemi tekrar edin. Her kil topu 300 mg nitrat ve yaklaşık 70 mg fosforik asit anlamına gelen 70 mg nitrojen içerir.
Notlar
GH(henel sertlik) doğal suda bulunan kalsiyum ve magnezyumun ölçüsüdür. Bu ölçütü kullanıyorum çünkü GH a dayalı birçok test kiti mevcut. 1 derecelik GH 17,9 mg/L CaCO3(Kalsiyum karbonat) a eşittir. Eğer musluk suyunuz için 70 mg/L gibi bir CaCO3 değerine sahipseniz kalsiyum eklemenize gerek yoktur. Kalsiyum konsantrasyonu olarak tanımlanan yaklaşık olarak 30mg/L kalsiyumdur. Birçaykaşığı (5ml) kalsiyumkarbonat 4 gram gelir. 50 litre suya bir çaykaşığı konulduğunda ise konsantrasyon 80mg/L eder. Bazı kaynaklar 1 çaykaşığı CaCO3/50L yaklaşık olarak 40mg/L etmektedir. Benim hesapladığım,havadan su emdiği için daha fazla çıkmış olabilir.
Kimyasal Madde Kaynakları:
-Büyük bahçecilik merkezleri mikronize demir ve pişirilmiş eser elementleri bulundurabilirler.
-Eczaneler epsom tuzları ve diğer birçok çeşit kimyasalı size sunabilirler.
-Çömlekçilerde büyük torbalarla kalsiyum karbonat bulabilirsiniz.
-Havuz maddeleri temin eden yerlerde gübre kimyasallarını bulabilirsiniz.
Mikronize demirin peat ile beraber kullanımı,demir konsantre ve bolca mevcut olduğunda deneysel olabilir. 4 aylık deneyimim gösterdi ki hümik asite tutunmuş demir,ciddi alg problemlerine neden olacak derecede salınmamaktadır. Yetiştirdiğim bitkiler(Cryptocorynes, Hygrophila polysperma, Bacopa, Rotala, Aponogeton crispus, Saggitaria, Echinodorus, Heteranthera zosterifolia) demir zehirlenmesinin belirtilerini göstermediler. Normal toprağı ilk olarak mikronize demir olmadan kullanmanızı öneririm. Eğer mikronize demir kullanacaksanız,alana dağıtarak kullanın. Filament alglerin oluşmamasının önlemini bu şekilde alıyorum.
-Organik materyal ve gübre toprağı yüzeye yakın,2,5 cm kadar ince bir tabaka halinde kullanılmalıdır çünkü derin tabakalar daha az oksijen alır ve redox potansiyeli düşer böylece anaerob bakterilerce toksin oluşması ihtimali artar. 2,5 cm malzeme kalınlığı yeterli redox potansiyelini sağlar ve uzun ömürlü indirgenmiş ve çözünebilir demir kaynağı teşkil eder.
-Toprak ve/veya peat malzemeleri akvaryum hobisinin başlangıcından beri birçok şekilde kullanılmıştır bu yüzden ben onları “kanıtlanmış” olarak sayıyorum. 3 yıldır çeşitli toprak türlerini başarıyla kullanmaktayım. Bu makale nasıl güvenli bir şekilde verimli bi bitki tankı oluşturulabileceği konusuna odaklanmıştır. İnsanlar birçok çeşit toprağı kullansalar da, başarıyı nasıl tekrarlayacağımıza dair yeterli bilgiye sahip değiliz. Toprakların içerik yönünden birbirinden ayrıldığını aklınızın bir köşedinde tutun. Değerleri ölçmek ve bunları bir tarafa not etmek sonradan referans alabilmemiz için iyi bir yöntemdir. Amonyak,nitrat,fosfat ve demir konsantrasyonlarına dair tutulmuş düzenli notlar çok bilgilendirici olacaktır. Bunun gibi notlar tuttuysanız ve bunları bizimle paylaşırsanız çok sevinirim.
-Bir taban örtüsü ne zaman “çok zengin” dir? Sizlere çürümüş,bir seneyi aşkın süredir gübre kullanılmakta olan toprakları önermiyorum. Bahçe dükkanlarında satılan torba gübreler uygun değildir çünkü besin ve organik materyallerce çok zengindirler. İlk denemeniz için en uygun toprak,yıllardır üzerinde çim büyüyen iyice kurumuş bir yerden aldığınızdır. Eğer gerçekten yüksek gelişim istiyorsanız,daha fazla gübre kullanabilirsiniz ancak bu ciddi alg problemleri ile karşılaşmanız anlamına gelecektir. Çok zengin gübrelerin akvaryuma yerleştirilmesinden sonraki bir ay boyunca amonyak salınımı da olmaktadır.
-Eğer yaşadığınız yerdeki toprağın yeterli gelmeyeceğini düşünüyorsanız,paket gübreleri çok zengin olmalarına rağmen fazla oranda kum ile karıştırarak da kullanabilirsiniz.
-Gübrenin eser element içermediğine dikkatinizi çekerim. Bu eser elementler başlıca kullandığınız toprak tarafından sağlanacaktır. Bazen yaşadığınız yerdeki toprak bakır,çinko,bor gibi madenler içermeyebilir ancak bu tür topraklar çok nadirdir. Bölgenizdeki yerel bahçe uzmanları sizi bu konuda bilgilendireceklerdir. Bu tğr durumlarda eser element katkılarını en alt tabakadaki toprağınızla karıştırmanız güvenli ve yeterli olacaktır. Azı fazlasından iyidir.
-Musluk suyunuz sertse ve kalsiyum karbonat takviyesi yapmıyorsanız düzenli su değişimleri ile yeterli kalsiyum olup olmadığından emin olabilirsiniz. Peat,kalsiyumu emecektir. Düzenli su değişimleri ilk aylarda hümik asit ve hümik aside bağlı demirin oluşmasını engelleyecektir.
-Eğer musluk suyunuzun 10ppm den fazla magnezyum içerdiğini biliyorsanız,gübreden epson tuzlarını çıkarabilirsiniz. Aynı durum nitrat ve potasyum için de geçerlidir. 50 ppm üzeri kalsiyum değerleri yeterli gelecektir.
-Bazı topraklar magnezyumun yanında kalsiyum karbonat ve kalsiyum sülfat da içermektedir. Bunlar kalsiyum oksitli topraklardır ve oldukça alkali yapıdadırlar(bazik). Kabarcıkla asit testini uygulayabilir veya su örneğinin ph ını ölçebilirsiniz. Peat in hümik asit içererek stabil bir ph sağlaması ve fazla kalsiyum ve magnezyumu emmesi sayesinde bu tür topraklar pek problem oluşturmayacaktır. Bu tür topraklar demir azlığına daha çok yatkındırlar.
-Başlangıçta,ilk iki ay için bazı topraklar belirgin şekilde nitrat,amonyak,fosfat ve demir salınımı yaparlar. İlk 4 hafta besin salınımı en fazladır ve 10 haftaya kadar azalarak sabit hale geçer. Bu,özellikle bitki yapraklarında yeşil noktacık algleri oluşumuna neden olur. Bu gibi problemler toprağı 20 litre suda bir iki hafta bekleterek nitrojen ve fosforun büyük kısmını salmasını sağlayarak önlenebilir. Toğrağı peat ve mikronize demirle karıştırmadan önce iyice kurulayın. Geçiş döneminde peat de hümik asidi azaltmak için bu yöntemle muamele edilebilir. Bu gibi ıslak karışımları kullanırken,karışımı dikimden önce,tank su dolu iken karışımı tanka boşaltıp toprak ve peat içeriğinin suya salınmasını sağlamak gerekir. Peat i kuruyken tartın çünkü oranlar oldukça önemlidir.
Çevirmenin Notları: Peat(turba) hobide terimsel bir mana aldığı için Türkçesini kullanma gereği hissetmedim.
Şelasyon: Bir kimyasalın ortamdaki özel bir element veya bileşik ile zayıf kimyasal bağlar kurarak onu çözünebilir veya çözünemez hale getirmesi olayıdır. Diş hekimliğinde ve biyokimyada kullanılan EDTA(etilen daimin tetraasetikasit) çok güzel bir şelasyon ajanıdır. Demiri ve kalsiyumu bağlar.
ÇEVİRİ: MEHMET AĞIRNASLIGİL
KAYNAK: http://home.infinet.net/teban/how-to.html
